Symbolen van orde en wanorde

Broken windows policing en de bestrijding van overlast en buurtverval (2008). B. van Stokkum (Radboud Universiteit, Nijmegen). Politiewetenschap 42

Samenvatting

De bekende broken windows aanpak van de Amerikaanse politiewetenschapper George Kelling heeft als uitgangspunt dat tekenen van wanorde en buurtverval het startpunt zijn van een verloederingsproces dat uiteindelijk ook bepaalde vormen van (ernstige) criminaliteit uitlokt. Omgekeerd zou door consequente en zichtbare handhaving van de ‘kleine norm’ en een serieuze aanpak van overlast, niet alleen de publieke orde worden hersteld maar daarmee ook de misdaad verminderen. Dat vraagt om een (pro-)actieve inzet van de politie die daarbij nadrukkelijk de – goedwillende – bewoners betrekt.
Met de broken windows aanpak is ervaring opgedaan in een aantal grote steden in de VS en Engeland. In deze studie worden de ervaringen en opbrengsten daarvan vergeleken met die van min of meer verwante politiestrategieën die in andere steden zijn toegepast zoals de zero tolerance aanpak in New York, de community policing in Chicago en, van meer recente datum, de reassuring policing in Engeland. 
Broken windows wordt nogal eens vereenzelvigd met het zero tolerance beleid van New York. Deels ten onrechte, want het politiebeleid van New York gaat over de hoofden van de bewoners heen, terwijl participatie van bewoners juist een van de belangrijke elementen van broken windows policing is. Dat heeft deze strategie wel weer gemeen met zowel de community policing als de reassurance policing aanpak. 
Deze strategie van intensieve ordehandhaving heeft veel raakvlakken met het gebiedsgebonden politiewerk dat in Nederland al in de jaren tachtig ingang vond (‘kennen en gekend worden’, partnerships en een probleemgerichte aanpak). Maar mede door de gebrekkige wijze waarop het gebiedsgebonden werk in ons land vorm heeft gekregen, is deze strategie aan herijking toe. Dat geldt zeker voor wat betreft de klassieke ‘gemeenschapsgerichte’ vooronderstelling die er de kern van uitmaakt. 
De auteur adviseert het Nederlandse gebiedsgebonden politiewerk sterker op genoemde programma’s af te stemmen, vooral in gemarginaliseerde wijken die met aanhoudende verloedering te maken hebben of met steeds terugkerende ongeregeldheden waarbij veel jeugdgroepen betrokken zijn. Dat lijkt de aangewezen manier om onveiligheid effectief te bestrijden en tegelijk het gevoel van vervreemding en machteloosheid onder de (etnische) bewoners tegen te gaan.