Ik stond erbij en..

Een onderzoek naar het ingrijpen van omstanders bij incidenten in het publiek domein (2003). E. de Bie, A. van Loenen, M. Egelkamp en M. Eysink Smeets (Es&E, Den Haag). Verkenningen 3

Samenvatting

Onderwerp van deze verkenning is het gedrag van omstanders bij incidenten in het publieke domein en hoe dat te beïnvloeden. Een actueel vraagstuk, dat hoog op de politiek-maatschappelijke agenda staat en onderwerp is van kabinetsbeleid. vanwege de bestrijding van het geweld op straat. Gestart is met een literatuurstudie, in opdracht van Politie en Wetenschap en het ministerie van Justitie, waarvan apart verslag is gedaan. In aansluiting hierop zijn gesprekken en "brainstorming sessies" gehouden met deskundigen vanuit wetenschap en praktijk. Centraal daarbij stond de vraag of het gedrag van omstanders ook kan worden bezien door de bril van 'tegenhouden': een nieuw concept van handhaving dat door de politie is geïntroduceerd. Tegenhouden wordt gedefinieerd als 'stoppen of verstoren' van incidenten en duidt op een tussenstap tussen preventie en repressie. De vraag is of 'tegenhouden' bruikbare en effectieve handelingsstrategieën voor omstanders oplevert en zo ja, welke rol de politie zou kunnen spelen bij het ' empoweren' van het publiek in die richting.

Uit het onderzoek blijkt dat ingrijpen door omstanders vaker voorkomt dan wel wordt gedacht en ook meerdere variaties en verschijningsvormen kent dan enkel het 'uitdelen van een rotschop'. Niettemin concludeert de auteur dat ingrijpen een complex en moeilijk grijpbaar fenomeen, met vele beïnvloedende factoren en, mede daardoor, een onzekere uitkomst. Garanties voor succesvol interveniëren, hoe ook te definiëren, zijn kortom nauwelijks te geven. Bovendien blijkt uit onderzoek dat niet alle burgers die geneigd zijn - al dan niet met geweld - in te grijpen, enkel handelen uit altruïstische motieven. Binnen de politie verschillen de meningen dan ook of ingrijpende burgers als een vloek of zegen moeten worden beschouwd.
Dat alles neemt niet weg dat de auteur naast nader onderzoek ook mogelijkheden weggelegd ziet voor gerichte gedragsbeïnvloeding bijvoorbeeld door gerichte voorlichtingcampagnes. Die zouden erop gericht moeten zijn omstanders te bewegen incidenten te benoemen als situaties waarin hulp geboden is en omwille daarvan andere omstanders te mobiliseren. 

Bestanden downloaden

Ik_stond_erbij.pdf
VK3.Kerngegevens.pdf
Terug