Nodale praktijken

Empirisch onderzoek naar het nodale politieconcept (2009). H. Ferwerda (Bureau Beke, Arnhem), E. van der Torre en V. van Bolhuis (COT; Instituut voor Veiligheid en Crisismanagement, Den Haag). Politiekunde 24

Samenvatting

De ‘nodale oriëntatie’ biedt mogelijk een nieuwe invalshoek voor de inrichting van het politiewerk. Anders dan bij het welgekende gebiedsgebonden werken ligt hierbij de focus op – een analyse van – (verkeers)stromen van mensen, goederen, kapitaal en informatie en op belangrijke knooppunten daarbinnen. Deze knooppunten (‘nodes’) worden gezien als vitale gelegenheidsstructuren voor meer of minder georganiseerde en in een aantal gevallen ook grensoverschrijdende criminaliteit. Mede om die reden zouden met name knooppunten in de infrastructuur (rondweg, treinstations, havens e.d.), in principe, een goed aangrijpingspunt kunnen zijn voor hele gerichte vormen van toezicht en interventie. Een voorbeeld hiervan zijn ‘slimme’ controles, met gebruikmaking van nieuwe technologieën als de Catch Ken waarbij (continu) kentekens van voorbijrijdend verkeer worden gescand en vervolgens getoetst met behulp van databestanden van ‘verdachte’ voertuigen.

Onderzocht is hoe succesvol de politie is met het bedenken en toepassen van dit soort nieuwe strategieën en wat de kwaliteit is van onderliggende analyses van bepaalde criminele werkwijzen en patronen. Immers die moeten de basis vormen voor nieuwe, slimme en effectieve controlemethoden en interventies die het criminele proces frustreren of onderbreken.

De praktijk blijkt evenwel weerbarstig. Op de werkvloer heeft weinig op met wat als een abstract, academisch concept wordt gezien; men kan er niet zo goed mee uit de voeten. Dat neemt niet weg dat er wel degelijk sprake is van controle- en interventiestrategieën die effectief (b)lijken te zijn. Deze evenwel niet nieuw en ook niet echt nodaal te noemen, al hebben ze er wel elementen van. Ze laten zich vooral typeren als integraal, analysegestuurd en gericht op hotspots, hottimes en hotgroups.

De conclusie is dan ook dat dit type integrale informatiegestuurde controles een welkome aanvulling vormen op de welhaast gebiedsgebonden fixatie van de Nederlandse politie.