De nachtdienst 'verlicht'

(2012). M.C.M. Gordijn (Rijksuniversiteit Groningen). Politiewetenschap 60

Samenvatting
Werken in de nachtdienst is voor de meeste mensen onnatuurlijk; de biologische klok vertelt ons dat we ’s nachts moeten slapen en overdag wakker moeten zijn. Het gevolg is dat men ’s nachts minder goed presteert en er op lange termijn vaak gezondheidsklachten ontstaan. Toch werkt in Nederland 16 procent van de beroepsbevolking regelmatig in de nachtdienst. Ook bij de politie moet op onregelmatige tijden worden gewerkt. In een samenwerking tussen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en politiekorps Drenthe is in opdracht van het programma Politie en Wetenschap een onderzoek opgezet naar effectieve manieren om het werken in de nachtdienst te verlichten. Het onderzoek spitst zich toe op twee mogelijke interventies: een powernap - een dutje van 20 minuten tussen 2 en 4 uur ’s nachts - of een korte blootstelling aan een hoge intensiteit licht - 20 minuten 5000 lux tussen 4 en 6 uur ’s nachts. In een twaalf weken durend onderzoek werden bij 86 deelnemers twee interventies getest: Iedere deelnemer onderging de eerste vier weken één van deze interventies en de tweede vier weken de andere. De derde periode van vier weken gold als controleconditie en hierin vond dus geen interventie plaats. 
Functioneren en welbevinden werden op verschillende manieren gemeten. Bij de powernap verbeterden onder andere de subjectieve mate van slaperigheid en extreme vermoeidheid in de nachtdienst. In theorie zou dit het risico op ongevallen met 40 procent kunnen verlagen. Deze conclusie wordt onderbouwd door het gegeven dat na de powernap 18 procent van de mensen aangaf weggesuft te zijn bij het naar huis rijden na de nachtdienst, tegen 36 procent in dezelfde groep in de controleconditie; een halvering van het risico. De 20 minuten lichtbehandeling leidde niet tot duidelijke verbetering. Leeftijd speelt in de resultaten alleen een rol bij het effect van de powernap op reactiesnelheid; vooral voor oudere werknemers was de powernap in dat opzicht effectief. 
De onderzoeker pleit er op basis van de resultaten voor om te kijken of het organisatorisch haalbaar is om agenten de gelegenheid te geven tot het doen van een korte powernap in het begin van de nachtdienst en in vervolgonderzoek de effecten hiervan te meten.