De analyse van criminele infrastructuren

Verslag van een pilotproject (2005). P.P.H.M. Klerks en N. Kop (Onderzoeksgroep Politieacademie, Apeldoorn). Verkenningen 13

Abstract

In deze studie staat het concept van 'criminele infrastructuren' centraal waarvan de bruikbaarheid voor de preventie en beheersing van (georganiseerde) criminaliteit nader onderzocht. Dat gebeurt in twee stappen. Eerst wordt aan de hand van een uitgebreide literatuurstudie gepoogd een handzame definitie te geven van het begrip criminele infrastructuren. Darbij wordt een onderscheid gemaakt in sociale en fysieke infrastructuren die tezamen weer deel uitmaken van een meeromvattende 'criminele constellatie'.
Het onderzoek focust in eerste instantie op de fysieke infrastructuur en de vraag wat een onroerend goed: een winkelpand, huis of horecabedrijf, tot een onwettige structuur maakt c.q. wanneer het beschouwd kan worden onderdeel van een vooropgezette dan wel aanwezige criminele infrastructuur. Op basis hiervan wordt een aantal 'proposities' en hypothesen geformuleerd die worden getoetst in het tweede deel, een veldonderzoek in een middelgrote gemeente waarvan met behulp van allerlei gegevens en gegevensbronnen de criminele kaart wordt geschetst. Daarbij wordt gepoogd informatie en kennis uit verschillende, vooral politie-bronnen (w.o. de wijkagent) bijeen te brengen en te integreren.
Het mondt in een interessante beschrijving van een local crime scene, met inbegrip van daarbij betrokken personen, families e.d. (sociale netwerken) en locaties die in dat verband worden gebruikt voor uiteenlopende doeleinden (fysieke infrastructuur).

Met name de toegepaste methodiek van informatiegaring en veredeling bevat nuttige handvatten en leermomenten voor de operationele politiepraktijk In die zin is het veldonderzoek een goed voorbeeld van informatiegestuurd politiewerk (IGP).
Een vraag die evenwel nog niet geheel beantwoord kan worden, betreft de meerwaarde van het concept criminele infrastructuren voor de operationele politiepraktijk. Het (b)lijkt lastig om een goede operationele definitie te vinden die politiemensen daadwerkelijk verder helpt om meer greep te krijgen op de (georganiseerde) criminaliteit in hun werkgebied.