Slangenkoppen en tijgerjagers

Illegaliteit en criminaliteit onder Chinezen in Nederland (2009). J. Knotter, D.J. Korf en Hiu Ying Lau (Bonger Instituut voor Criminologie / UVA, Amsterdam). Verkenningen 40

Samenvatting

In deze verkennende studie staat de leefwereld van illegale chinezen in ons land centraal. Met behulp van onder meert twee student-assistentes van Chinese afkomst, is de onderzoekers gelukt om, via via, ingang te krijgen in deze gesloten wereld. Het veldwerk is verricht in (vooral) Amsterdam en Utrecht. Daar is met vele personen gesproeken waarvan een aantal ook als ‘sleutelpersonen’ wordt betiteld omdat ze een belangrijke rol spelen in het netwerk van legale en illegale Chinezen. Daarnaast is in dossiers van de politie gespeurd naar aanwijzingen voor betrokkenheid van (georganiseerde) criminaliteit bij ofwel de smokkel van illegalen ofwel hun tewerkstelling hier (b.v. in de illegale prostitutie).

De studie werpt een verhelderend licht op de motieven van illegalen om naar hier te komen – waarbij de keuze voor Nederland veel op toeval berust -, de moeizame reis hierheen – met inbegrip van de rol van mensensmokkelaars en het gebruik van smokkelroutes-, en de opvang hier in de Chinese gemeenschap. Verder blijken de werelden van legale en illegale Chinezen nauw verbonden. In China geldt het feit dat men uit dezelfde streek komt (en dat kan een geografisch groot gebied zijn) als een soort van morele verplichting elkaar te helpen.

Wat de relatie met (georganiseerde) criminaliteit betreft, daar worden weinig aanwijzingen voor gevonden. Noch wat betreft de smokkel van illegalen (wat iets anders is dan ‘handel’) noch wat betreft het verblijf hier in Nederland. Weinig duidt er op dat illegale Chinezen zich op grote schaal bezig houden met (‘overlevings’)criminaliteit dan wel speciaal voor dit doel naar hier worden gebracht. Waar (sommige) illegalen zich wel schuldig aan maken is het vervalsen van documenten; maar vooral documenten die nodig zijn voor een ongestoord(e) reis of verblijf.