Digitalisering van de criminaliteit vraagt om brede inzet politie

De aanpak van cybercrime door regionale eenheden van de politie. Van intake van cybercrime naar opsporing en vervolging

Nieuwe publicatie in de reeks Politiekunde van het Programma Politie en Wetenschap.

De aanpak van cybercrime door de politie verdient een verbreding en intensivering vanwege een toenemende digitalisering van de criminaliteit. De oprichting van cybercrimeteams binnen regionale eenheden van de politie leidt weliswaar tot een spilfunctie voor enkele gespecialiseerde teams, maar (nog) niet tot een brede inbedding van de aanpak binnen de politieorganisatie. De politie komt hierdoor te weinig toe aan een adequate intake van aangiften van cyberdelicten, van screening van cyberzaken en van opsporing van cyberverdachten. Dit blijkt uit een verkennend onderzoek van BBSO in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap. De onderzoekers adviseren de politie om de verschillende politie-onderdelen (intake en service, de blauwe teams en recherche) meer te betrekken bij de aanpak van cybercrime. Verdergaande digitale deskundigheidsontwikkeling van de politie is ook gewenst.

Cybercriminaliteit is een belangrijk fenomeen geworden in onze gedigitaliseerde wereld met een grote impact op de maatschappelijke veiligheid. De aanpak hiervan is voor de Nederlandse politie al verscheidene jaren een reden van aandacht en ook van zorg. De populariteit van de Nederlandse infrastructuur onder cybercriminelen en de grote impact van cybercrime bij bedrijven en onder burgers zijn aanleiding geweest om de aanpak van cybercrime door de politie te intensiveren. Hiertoe zijn, naast het Team High Tech Crime van de Landelijke Eenheid, ook in regionale eenheden van de politie ‘cybercrimeteams’ opgericht. Deze teams bestrijden digitale criminaliteit zoals hacken, phishing en gijzelingssoftware. De prioritering van de aanpak van cybercrime bij de politie is terug te vinden in de afspraken van de Veiligheidsagenda 2015-2018. 

Naast hun taak verdachten van cybercrime op te sporen en aan te houden, wordt van de cyberteams ook verwacht dat zij hun kennis en ervaring overdragen aan andere teams binnen de politie-eenheid, zodat de politieorganisatie zich ook in brede zin beter toerust op de aanpak van cybercrime. Daarnaast dienen de cyberteams zich te richten op preventie en het ‘weerbaar’ maken van organisaties en het publiek voor cybercrime. De cyberteams zouden in dit kader een vliegwielfunctie kunnen hebben om de politieorganisatie in brede zin beter toe te rusten voor de bestrijding van cybercriminelen.

In de verkennende studie is in drie regionale eenheden gekeken naar de inzet van de politie bij cybercrime in het gehele proces van intake naar opsporing en vervolging. Uit een uitgebreide veldwerkronde bij de cyberteams komt naar voren dat er een toename is van het aantal aangehouden verdachten van cybercrime, maar dat het ophelderingspercentage van cybercrime nog laag is. Bovendien blijkt dat de behoefte die er is om meer cyberdeskundigheid ‘aan de voorkant’ met fenomeenonderzoeken op te bouwen, niet goed is te combineren met de noodzaak kwantitatieve doelen te behalen. Het onderzoek geeft het beeld van een ‘cyberaanpak in opbouw’ waarbij de eenheden zelf verschillende prioriteiten geven aan de aanpak in hun eenheid. Een aantal cyberteams heeft nog onvoldoende mogelijkheden om gezamenlijk met andere cyberteams landelijke onderzoeken op te pakken. Verbetering en borging van de informatiepositie van de politie op vormen van cybercrime is essentieel. 

Aangezien criminaliteit steeds vaker een digitale component heeft, is een grotere mate van aandacht voor de opbouw van de digitale expertise binnen de reguliere opsporing en politie in brede zin van belang en is de focus op alleen cybercrimeteams (te) smal. Het denkkader dient daarbij meer gericht te worden op het bredere fenomeen van ‘criminaliteit en digitaliteit’.

NADERE INFORMATIE: 

Van de zijde van de onderzoekers: 

- Paul Boekhoorn, directeur BBSO: 06-51855576, [email protected]

Van de zijde van Politie en Wetenschap:

- Annemieke Venderbosch, directeur Programma Politie & Wetenschap: 06-13216168

‘De aanpak van cybercrime door regionale eenheden van de politie. Van intake van cybercrime naar opsporing en vervolging’. (PK102)

Door: P. Boekhoorn. Politiekunde 102, Politie en Wetenschap, Den Haag; Sdu Uitgevers, Den Haag 2019.

Het rapport is gratis te downloaden als PDF of als E-book van de website www.politieenwetenschap.nl