Bijna 1 op de 20 Nederlanders slachtoffer identiteitsfraude

Dat heeft iemand anders gedaan! Een studie naar slachtofferschap en modus operandi van identiteitsfraude in Nederland

Nieuwe publicatie in de reeks Politiewetenschap van het Programma Politie en Wetenschap.

Hoewel in de periode van 2008 tot 2012 zo’n 4,6% van de bevolking (van 16 jaar en ouder) slachtoffer was van identiteitsfraude, stappen nog maar weinig slachtoffers naar de politie. De 10% van de slachtoffers die dat wel doet, heeft doorgaans ernstige financiële schade geleden. Door het beperkte aantal aangiftes heeft de politie geen goed beeld van identiteitsfraude. Dit blijkt uit een verkennend onderzoek van de Universiteit Leiden. Omdat experts verwachten dat identiteitsfraude in de toekomst een steeds groter probleem wordt is het zaak dat er intensief wordt samengewerkt tussen met name overheid en bedrijfsleven.

Plegers van identiteitsfraude misbruiken andermans persoonsgegevens om zo financiële winst te behalen. Bijvoorbeeld door het bemachtigen van iemands username en password kan men geld overboeken in naam van het slachtoffer. Door de voortschrijdende digitalisering van de maatschappij krijgen daders veel extra mogelijkheden om andermans persoonsgegevens buit te maken. Digitale criminaliteit beperkt zich niet tot de landsgrenzen: criminelen hebben daardoor eenvoudig toegang tot miljoenen potentiële slachtoffers.

Hoewel identiteitsfraude veel beleids- en media-aandacht krijgt, is er weinig bekend over de huidige situatie in Nederland. Op basis van een representatieve slachtofferenquête is vastgesteld dat zowel van 2008-2010 als van 2010-2012 4,6% van de bevolking (van 16 jaar en ouder) hiervan het slachtoffer werd. Gemiddeld bedroeg de schade 400 euro per persoon, in ruim 80% van de gevallen werd dit bedrag in die periode volledig vergoed. De maatschappelijke schade –voor banken en hun klanten– is in de periode 2008-2012 naar schatting 300 miljoen euro (circa 150 miljoen in beide tweejaarsperioden).

Identiteitsfraude blijkt, op basis van gesprekken met experts uit overheid en bedrijfsleven en literatuuranalyse, een op zeer uiteenlopende manieren gepleegd delict. Dit varieert van ouderwets post hengelen tot complexe varianten waarin sprake is van een taakverdeling tussen hackers, tussenpersonen die op illegale online marktplaatsen de gestolen persoonsgegevens verhandelen en ‘money mules’ (katvangers) die de winst uiteindelijk incasseren.

NADERE INFORMATIE:
Van de zijde van de onderzoekers:
- Johan van Wilsem, Universitair Hoofddocent Criminologie, Universiteit Leiden: 071-5277418 (bgg 7462); [email protected]
- Levy Paulissen is onderzoeker en trainer bij Digitale Expertise.
Van de zijde van Politie en Wetenschap:
- Annemieke Venderbosch, directeur Programma Politie & Wetenschap: 06-13216168

‘Dat heeft iemand anders gedaan! Een studie naar slachtofferschap en modus operandi van identiteitsfraude in Nederland (PW82)’

Door: L. Paulissen, J.A. van Wilsem, Politiewetenschap 82, Politie en Wetenschap, Apeldoorn; Reed Business, Amsterdam 2015.

Het rapport is gratis te downloaden als PDF of als E-book van de website www.politieenwetenschap.nl