Gescheiden werelden bij publieke en private criminaliteitsbestrijding

‘Living apart together? Publiek-private relaties in de bestrijding van interne financieel-economische criminaliteit’

Nieuwe publicatie in de reeks Politiewetenschap van het Programma Politie en Wetenschap.

Private partijen, zoals particuliere onderzoekers, hebben een belangrijke rol bij de bestrijding van interne financieel-economische criminaliteit bij organisaties. Uit een vandaag gepubliceerd onderzoek van de afdeling criminologie van de Vrije Universiteit Amsterdam, in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap, blijkt dat daarbij maar in beperkte mate sprake is van publiek-private samenwerking. Operationeel ad-hoc contact tussen politie en bijvoorbeeld particuliere recherche, komt vaker voor dan langdurige en gestructureerde samenwerking. Hierbij is sprake van een bijzondere vorm van ‘living apart together’ van publieke en private actoren: vaak gaat het om gescheiden werelden en publiek-privaat contact blijft veelal op het niveau van informatieoverdracht. Als er wel wordt samengewerkt is er geen sprake van gelijkwaardig partnerschap en bepaalt het strafrecht in sterke mate de rolverhoudingen.

Het onderzoek
Interne financieel economische criminaliteit bij bedrijven wordt niet alleen binnen een strafrechtelijk kader onderzocht, maar ook regelmatig via (professioneel) particulier onderzoek door interne onderzoeks- of veiligheidsafdelingen van grote organisaties, particuliere onderzoeksbureaus, forensische accountants en advocaten(kantoren). Het doel van dit onderzoek is inzicht te bieden in de operationele samenwerking of informatieoverdracht tussen politie en particuliere onderzoekers op het gebied van interne financieel-economische criminaliteit. Specifiek wordt gekeken in welke juridische context de samenwerking plaatsvindt en er is aandacht voor de bevorderende en belemmerende factoren in de samenwerking. Voor het onderzoek zijn semigestructureerde interviews gehouden met dertig respondenten en heeft een analyse plaatsgevonden van zeven afgeronde strafrechtelijke onderzoeken naar interne financieel-economische criminaliteit waarbij ook sprake was van een particulier onderzoek. 

Resultaten
In gevallen waar sprake is van publiek-privaat contact is dit over het algemeen niet structureel, maar richt het zich op een specifieke zaak. Het gebruik van de juridische mogelijkheden tot informatie-uitwisseling leidt in de praktijk tot frustratie bij zowel particuliere onderzoekers als politie en justitie. Hoewel zij beperkt zijn in hun in te zetten onderzoeksmethoden, weten particuliere onderzoekers vaak veel informatie te achterhalen. Politie en justitie zijn bij afwezigheid van een aangifte over het algemeen niet op de hoogte van eventueel genomen maatregelen. De juridische context waarbinnen samenwerking plaats dient te vinden legt beperkingen op, maar biedt enige mogelijkheden voor informatiedeling vanuit de strafrechtelijke keten richting private actoren. Deze samenwerking en informatie-uitwisseling vindt echter maar beperkt plaats. Informatie stroomt hoofdzakelijk van de private sector naar het strafrechtelijk systeem en veel minder andersom. 

Geconcludeerd wordt dat publiek-private contacten (ook zonder dat sprake is van samenwerking) waardevol kunnen zijn, maar in de praktijk nog de nodige uitdagingen kennen.

NADERE INFORMATIE: 

Van de zijde van de onderzoekers: 
- Dr. Clarissa Meerts: +31205987495 ([email protected])
- Prof. Dr. Wim Huisman: +31205983560 ([email protected])
- Prof. Dr. Edward Kleemans: +31205983352 ([email protected])

Van de zijde van Politie en Wetenschap:
- Annemieke Venderbosch, directeur Programma Politie & Wetenschap: 06-13216168

‘Living apart together? Publiek-private relaties in de bestrijding van interne financieel-economische criminaliteit’. (PW127)

Door: C.A. Meerts, W. Huisman, & E.R. Kleemans, m.m.v. M. van Straten. 
Politiewetenschap 127, Politie en Wetenschap, Den Haag; Sdu Uitgevers, Den Haag 2022.

Het rapport is gratis te downloaden als PDF of als E-book van de website www.politieenwetenschap.nl