'Respect'. Voordracht van mr. J.M. Saleh, Gouverneur van de Nederlandse Antillen.
Verslag van de paneldiscussie t.g.v. de eerste Stapel en de Koning Lezing.
Politie & Wetenschap. Apeldoorn 2001.
Samenvatting
'Respect als een cruciale waarde in de omgang tussen mensen en instituties' was de titel van de voordracht van gouverneur Saleh, die het onderwerp van zijn voordracht 'Respect' betrok op zowel de omgang tussen organisaties en landen als met (Antilliaanse) jongeren. In relatie tot die laatste groep, concludeert mr. Saleh dat het gebrek aan respect dat veel jongeren in hun prille jeugd ondervinden, mogelijk zijn weerslag heeft in een veelvuldig afglijden naar een criminele carrière. En hoewel crimineel gedrag streng en rechtvaardig dient te worden bestraft, verdienen deze vaak getraumatiseerde jongeren een tweede kans. Jongeren dient een reëel perspectief geboden te worden op volwaardig lidmaatschap van de maatschappij. Dat kan door negatieve omgevingsfactoren weg te nemen en iets te doen aan armoede, scholing, werkgelegeneheid en een veilige leefomgeving. Het creëren van 'zelfrespect' moet daarbij vooropstaan: geen respect zonder zelfrespect.
Hij ziet wat dit betreft ook parallellen in de relaties en omgang tussen organisaties en landen, met name die tussen het 'moederland' Nederland en de Antillen. Een relatie die zich kenmerkt door tweeslachtigheid aan beide kanten: het moederland dat laveert tussen betrokkenheid ('dood knuffelen') en afstand nemen, in de Antillen tussen op eigen benen willen staan en het moederland aanspreken op meer betrokkenheid.
In de afsluitende paneldiscussie wordt door voorzitter Vreeman een aantal stellingen ter discussie gesteld, waaronder het belang van een differentiatie in normen en waarden. PvdA-gemeenteraadslid Fatima Elatik ziet dat als een van de belangrijkste opgaven in een multi- culturele samenleving waarin nieuwe groepen hun eigen normen en waarden inbrengen. Dat sluit aan bij de visie van sociaal-filosoof Lolle Nauta dat in deze postmoderne samenleving geen absolute normen en waarden meer gelden, maar enkel collectief gedragen verkeersregels. Oud TK-lid Gerrit Schutte acht in dit verband oprechte belangstelling voor en verdieping in de achtergronden en overtuigingen van nieuwe groepen een wezenlijke voorwaarde voor wederzijds respect. Algemeen wordt onverschilligheid als de belangrijkste bedreiging gezien voor tolerantie en respect.
Een andere stelling sluit aan bij een passage uit de voordracht van mr. Saleh dat de opkomst van de calculerende burger de overheid zou nopen tot stringentere normhandhaving. Volgens oud Procureur-Generaal Docters van Leeuwen, nu voorzitter van de Stichting Toezicht Effectenverkeer, dient strikte handhaving door de overheid beperkt te blijven tot 'vreesaanjagende' zaken die de bewegingsvrijheid van burgers beperken.