Hoe handelen agenten bij conflicten tussen burgers?
Een onderzoek op basis van video-opnames (2024). dr. L. van Reemst, J. Thomas, BSc M. van Bruchem, MSc dr. mr. C. Gerritsen, prof. dr. W. Bernasco, prof. dr. M. Rosenkrantz Lindegaard - Onderzoeksverslag
Samenvatting
Door het NSCR is verkennend onderzoek uitgevoerd naar het handelen van politieagenten bij conflicten tussen burgers op straat. Ook is gekeken hoe zij escalatie kunnen voorkomen of kunnen de-escaleren, in het bijzonder door middel van non-verbaal gedrag. In het onderzoek is gebruik gemaakt van beeldopnames (zonder geluid) in de openbare ruimte. Video-analyse kan objectief inzicht geven in handelen dat niet op andere manieren onderzocht kan worden. Daarnaast is een focusgroep gehouden met politieagenten en is meegelopen met politiediensten.
Het onderzoek laat zien dat de meest voorkomende handelingen van politieagenten in de steekproef actief kijken en praten waren, gevolgd door richting de burger bewegen, de burger verplaatsen, aanraken, kracht gebruiken richting de burger, de burger vasthouden, blokkeren, het ID controleren en de burger arresteren. In uitgaanslocaties bleken politieagenten langer te kijken en bewegen naar de burgers die in conflict waren, dan in niet-uitgaanslocaties. Of er veel of weinig omstanders aanwezig zijn lijkt daarbij niet uit te maken. Wel maakt het aantal mensen uit dat bij een conflict betrokken is. In conflicten met veel betrokkenen, kijken, bewegen en praten politieagenten meer en langer dan in conflicten met weinig betrokkenen. In conflicten met veel partijen wordt ook vaker geblokkeerd, aangeraakt, verplaatst, en langer kracht gebruikt dan in conflicten met weinig partijen. In conflicten waarin vaker agressieve gedragingen voorkwamen, werd door politieagenten langer gekeken naar, bewogen naar en gepraat met de burgers in het conflict. Ook kwamen meer fysieke handelingen van agenten voor.
Om meer duiding te geven aan de gevonden resultaten en beter causale verbanden te kunnen leggen raden de onderzoekers meer onderzoek aan.