Beeld van gezag bij de politie

Maatschappelijke verbeelding en de impact van gezagsbeelden op burgers (2014). H. de Mare, B. Mali, M. Bleecke en G. van den Brink (Tilburg University / Stichting IVMV, m.m.v. Motivaction). Politiekunde 63

Samenvatting

Voor burgers is vooral de houding en lichaamsstaal van een politieagent belangrijk voor het gezag dat hij uitstraalt. Sexe of huidskleur doen er daarbij weinig toe. Dit blijk uit onderzoek naar de visuele aspecten van politie optreden.

Het gezag van de politie moet voor een groot deel op straat worden verdiend. Het komt daarbij meer op vaardigheden, houding en persoonlijkheid dan op het gebruik van geweldsmiddelen aan. Dat geldt tegenwoordig sterker dan ooit, nu het politieoptreden door talloze burgers gezien, gefilmd en op het net gezet wordt. Het vraagstuk van gezagsbeelden van politiewerk is op een unieke manier onderzocht. In samenwerking met Motivaction is aan ruim 1700 burgers een test voorgelegd om vast te stellen welke visuele kenmerken van politieagenten bijdragen aan hun gezag. Er is ook gebruik gemaakt van inzichten uit de wetenschappelijke literatuur. Zo konden de onderzoekers nagaan in hoeverre het gezag van de politie wordt bepaald door kenmerken als geslacht, etniciteit, uniform, lichaamshouding of het dragen van de politiepet.

De uitkomsten mogen verrassend worden genoemd. Persoonlijke eigenschappen blijken een bescheiden rol te spelen. Het maakt voor Nederlandse burgers nauwelijks uit of de agent mannelijk of vrouwelijk is terwijl ook de huidskleur er weinig toe doet. Belangrijker zijn visuele kenmerken die naar de functie verwijzen, zoals het dragen van een wapen of de aard van het uniform. Het belangrijkste is evenwel of een agent de juiste houding aanneemt en op welke wijze deze blijkens zijn/haar lichaamstaal de eigen functie opvat. Dat bepaalt voor een groot deel het gezag van de agent.