Zorg voor kinderen bij aanhouding van ouders
Best practices uit binnen- en buitenland (2019). J. Reef, N. Ormskerk Politiekunde 98
Samenvatting
Wat gebeurt er met kinderen als hun ouders worden aangehouden bij een politie-inval in een woning? Heeft het aanhoudingsteam een protocol voor de omgang met zulke kinderen, voor wie de aanhouding heel beangstigend en traumatisch kan zijn? In een nieuwe uitgave van Politie en Wetenschap beschrijft Joni Reef, universitair docent aan de Universiteit Leiden, hoe deze zorg in binnen- en buitenland is geregeld, welke werkwijzen succesvol zijn en waar de knelpunten zitten.
In 2018 riep de Raad van Europa de politie in alle 47 lidstaten op om adequater om te gaan met aanhoudingen waarbij kinderen aanwezig zijn. Zo moet de aanwezigheid van kinderen bij de aanhouding worden vermeden, en als dat niet mogelijk is moet de aanhouding ‘kindvriendelijk’ worden uitgevoerd. Voor dit soort gevoelige aanhoudingen is in Nederland geen officiële politieprocedure. Daar komt bij dat lang niet alle politie-invallen zorgvuldig zijn gepland en er soms weinig voorbereidingstijd is.
In Zorg voor kinderen bij aanhouding van ouders beschrijft Reef samen met onderzoeker Naomi Ormskerk welke partijen er betrokken zijn bij een aanhouding, waar politieteams mee te maken krijgen wanneer er kinderen bij een aanhouding betrokken zijn, welke keuzes de politiemensen moeten maken en wat op dit moment goed werkt. De onderzoekers spraken onder meer met slachtoffers van wie ouders zijn opgepakt, politiemensen, medewerkers van Veilig Thuis (VT) en van het Crisis Interventie Team (CIT).
Zowel voor, tijdens als na de aanhoudingen blijken er knelpunten te zijn waarbij kinderen betrokken zijn. Zo is er bij dergelijke aanhoudingen vaak geen zorgspecialist aanwezig en treft de politie soms ook onverwacht kinderen aan bij een aanhouding. Reef en Ormskerk concluderen onder andere dat er meer bewustwording moet komen op het gebied van de zorgbehoefte van kinderen. Ook is er meer samenwerking nodig tussen instanties die betrokken zijn bij de situatie van het kind wiens ouders worden aangehouden.
Wel is er steeds meer aandacht voor de positie van kinderen bij een aanhouding. Bij ongeplande aanhoudingen waarbij kinderen aanwezig blijken te zijn, maakt de politie vaker een melding bij VT en in toenemende mate wordt gekeken of een aanhouding kan plaatsvinden zonder dat daar kinderen bij aanwezig zijn. Mocht de aanwezigheid van kinderen toch niet te vermijden zijn, dan stellen de onderzoekers dat het belangrijk is dat de politie tijdens de aanhouding de tijd neemt om aan de kinderen uit te leggen dat het niet hun schuld is en dat het gebruik van handboeien en grove taal zoveel mogelijk moet worden vermeden.
Zorg voor kinderen bij aanhouding van ouders is een publicatie in de reeks Politiekunde van het Onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap. Deze publicaties bestaan uit concrete handelingen, modellen en werkwijzen die direct te gebruiken zijn voor de politiepraktijk.