Agressie en geweld tegen politiemensen
Beledigen, bedreigen, tegenwerken en vechten (2008). J. Naeyé en R. Bleijendaal (Vrije Universiteit, Amsterdam). Politiewetenschap 45c
Samenvatting
In de studie wordt een indringend beeld geschetst van de verschillende vormen van agressie en geweld waarmee politiemensen in de basispolitiezorg dagelijks worden geconfronteerd. Het onderzoeksmateriaal bestaat enerzijds uit een omvangschatting en trendanalyse op basis van gegevens uit het landelijk HKS-bestand over de periode 1997-2005 en anderzijds uit een kwalitatieve beschrijven op basis van een steekproef bestaande uit 2085 agressie- en geweldsincidenten en enquêtegegevens afkomstig van 2072 executieve politiemensen, aangevuld met de ongevallenregistratie en de schadevergoeding in zes regiokorpsen. De studie bevat tal van illustratieve voorbeelden uit de agressie- en gewelddossiers.
Het blijkt dat de confrontatie met geweld en agressie tot de dagdagelijks politiepraktijk hoort. De meeste risico’s lopen politiemensen in de nachtelijke uren van het weekend, bij aanhoudingen en bij het optreden tegen meer- en veelplegers. Zeer actieve veelplegers (meer dan 11 antecendenten in de afgelopen vijf jaar) confronteren politiemensen vier keer zo vaak met agressie en geweld dan gemiddeld. Voor bedreiging is dat zelfs zeven keer zo vaak. Verder blijkt dat ook de landelijke gevarenclassificatie een belangrijke voorspeller is. ‘Vluchtgevaarlijk verzetplegers’ nemen vier maal zo vaak hun toevlucht tot agressie en geweld tegen politiemensen vergeleken met verdachten zonder deze classificatie.
Het meeste en tegelijk ook zwaarste geweld wordt uitgelokt door aanhoudingen. Op corrigerend en verbaliserend optreden wordt, zeker in nachtelijke uren in uitgaansgebieden, vaak gereageerd met beledigingen. Bedreiging, mishandeling en vooral belediging geven de laatste jaren een forse stijging te zien, mogelijk ook als gevolg van een actiever verbaliseringsbeleid en een verbeterde registratie.
Maar ook al hoort het bij het vak, het neemt niet weg dat geweldsincidenten niet zonder gevolgen blijven, zowel fysiek als psycho-emotioneel. Goede opvang en nazorg zijn dan geboden. Politiemensen zijn uiterst positief over de goede steun die ze ervaren van collega’s en leidinggevenden Minder te spreken zijn ze over het korpsbeleid, met name de juridische begeleiding bij schadeprocedures is niet goed of onduidelijk geregeld. Korpsen gebruiken ook verschillende regelingen en protocollen.
Agressie en geweld tegen politiemensen is een aanrader voor politiemensen, politiechefs, officieren van justitie, IBT-docenten, beleidsambtenaren en iedereen die geïnteresseerd is in de toepassing van de politiële geweldsbevoegdheid in Nederland.