Interveniëren in criminele families
(2020). A. Boer, R. Ceulen. H. Moors, T. Spapens Politiewetenschap 94A
Samenvatting
Het draaiboek voor een effectieve aanpak van criminele families bestaat niet. Alles staat of valt met aandacht voor situatie, context en maatwerk – met professionaliteit en veerkracht in een weerbarstige praktijk. De ‘harde’ aanpak van repressie, verstoring en afpakken, sluit nog te beperkt aan op de ‘zachte’ benadering van preventie, hulpverlening, scholing, maatschappelijk werk en gezondheidszorg. En we zijn pas net gaan beseffen dat in vrijwel elke aanpak ook de directe leefomgeving van criminele families zou moeten worden gemobiliseerd. Tot die harde en heldere conclusie komen onderzoekers van EMMA – Experts in Media en Maatschappij, en Tilburg University in hun onderzoek in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap.
Met inzichten van de werkvloer en uit de wetenschap beoogt het vandaag gepubliceerde boek ‘Interveniëren in criminele families’ alle professionals te inspireren, die bij en voor gemeenten proberen vat te krijgen op deze complexe en persistente problematiek.
Dit boek gaat over wat Nederlandse gemeenten doen om criminele families aan te pakken en de intergenerationele overdracht van criminaliteit te doorbreken. De problematiek van de georganiseerde misdaad in Nederland en zijn ondermijnende effecten kan immers niet los worden gezien van de rol die criminele families hierin spelen. Dat lieten Hans Moors en Toine Spapens in Criminele families in Noord-Brabant - Een verkenning van generatie-effecten in de georganiseerde misdaad (2017) klip en klaar zien.
De leden van criminele families zijn over het algemeen bedreven in het ontlopen van de strafrechtelijke repercussies van de criminaliteit die ze plegen. Ze zijn evenzeer in staat om interventies van preventieve aard te frustreren. Het gaat om gesloten groepen, die vaak een negatieve sfeer van intimidatie en afhankelijkheid creëren in hun fysieke en sociale omgeving, maar die tegelijkertijd het liefst onder de radar opereren en instanties buiten de deur houden, of er juist van profiteren. Een overheid die te dichtbij komt en illegale verdienmodellen verstoort, kan echter op forse weerstand rekenen. Dat onderstreepten vrijwel alle Nederlandse professionals, net als de Zweedse en Britse collega’s waarmee de onderzoekers hebben gesproken.
Op basis van een systematische literatuurstudie, tientallen interviews en groepsgesprekken met uitvoerende professionals komen de onderzoekers tot een harde en heldere conclusie. Ondanks de brede aandacht voor integrale samenwerking en de creatieve inzet van straf-, civiel- en bestuursrechtelijke middelen van de afgelopen jaren, valt er een wereld te winnen. De ‘harde’ aanpak van repressie, verstoring en afpakken, sluit nog te beperkt aan op de ‘zachte’ benadering van preventie, hulpverlening, scholing, maatschappelijk werk en gezondheidszorg. En we zijn pas net gaan beseffen dat in vrijwel elke aanpak ook de directe leefomgeving van criminele families zou moeten worden gemobiliseerd.
Het draaiboek voor een effectieve aanpak van criminele families bestaat niet. Alles staat of valt met aandacht voor situatie, context en maatwerk – met professionaliteit en veerkracht in een weerbarstige praktijk. Daarom willen de onderzoekers met de inzichten van de werkvloer en uit de wetenschap in dit boek alle professionals inspireren die bij en voor gemeenten vat proberen te krijgen op deze complexe en persistente problematiek.